Niedoceniony korzeń pokrzywy

XXI wiek to czas, kiedy medycyna rozwija się szczególnie szybko, odkrywając wciąż nowe rozwiązania zwalczające choroby odżywieniowe. Niestety, jest to również czas, kiedy bardzo szybko wszystko co naturalne próbujemy zastąpić sztucznym. Zapominamy, że najmniej inwazyjne są cenne surowce pochodzące z natury.

Obecnie coraz mniej osób posiada wiedzę zielarską. Dlatego bardzo ważne jest, abyśmy czuli respekt do natury i nie nadużywali ziół, nawet tych prosto z łąki. Aby przygotować odpowiedni wywar czy napar, musimy zasięgnąć wiedzy zielarskiej oraz trzymać się określonych norm przygotowania i dawkowania.  W Polsce jest zaledwie kilka hurtowni, w których można kupić zioła w czystej, nieprzetworzonej postaci. Również niewiele osób zbiera rośliny zielarskie.

Pęd życia jest coraz większy, a i ziół wokół nas jest coraz mniej. Bardzo trudno jest o surowiec niezanieczyszczony metalami ciężkimi czy zanieczyszczeniami biologicznymi. Również pod kątem prawnym coraz trudniej o pozyskiwanie zasobów ze środków naturalnych. Kolejne rozporządzenia powodują, iż rolnicy, zbieracze czy hurtownie przestają angażować się w tego typu działalności.

Zioła to doskonała alternatywa współczesnych lekarstw i coraz więcej osób, szczególnie w USA, sięga po medycynę alternatywną. Potwierdzają to liczne badania naukowe opublikowane przez „The Journal of American Medical Association”. Idealnym przykładem miejsc, gdzie na co dzień stosuje się zioła w formie nieprzetworzonej są takie kraje jak: Rosja, Ukraina, Chiny i jeszcze do niedawna Niemcy. Musimy pamiętać, że w każdym kraju medycyna akademicka miała swój początek jako medycyna ludowa, a lekarstwa wywodzą się z roślin.

Często o tym zapominamy i popadamy w ignorancję, myśląc, że medycyna ludowa, klasztorna, oparta na ziołach nieprzetworzonych jest tylko mitem czy legendą. Uważamy swój kraj za bardzo rozwinięty. I rzeczywiście jesteśmy w czołówce najlepszych lekarzy, jeśli chodzi o chirurgię i ortopedię, ale zapominamy o naturze. Co więcej, lekceważymy ją.

Joanna Bagniewska w swojej publikacji z 30.09.2016 r. zaznacza, że natura jest nieodzownym elementem medycyny alternatywnej. „Choć w projektowaniu syntetycznych lekarstw poczyniliśmy olbrzymie postępy, większość współczesnych medykamentów nadal pochodzi z otaczającej nas przyrody – z roślin, zwierząt i mikrobów.

Morfinę produkujemy z maków lekarskich, aspirynę zawdzięczamy wierzbie białej, a barwinek
różowy leczy malarię i cukrzycę. Aby wywołać poród, kenijskie kobiety przyrządzają herbatę z liści i kory pewnego drzewa z rodziny ogórecznikowatych. Co ciekawe, to samo drzewo wykorzystywane jest w podobnych celach przez… słonice”.

Kraje wysokorozwinięte, które przeżyły swój boom na nowoczesne lekarstwa i pełne apteki, obecnie powracają na łono natury. Medycyna akademicka inspiruje się medycyną ludową. Coraz częściej powraca się u nas do słów o. Klimuszko, który jednoznacznie wierzył w ogromną moc ziół. Zawsze podkreślał, że systematyczne ich stosowanie wzmacnia cały organizm, działa też profilaktycznie.

Warto spojrzeć na przykład korzenia pokrzywy. Liście są dosyć popularnym produktem, występują w składzie wielu kosmetyków i produktów farmakologicznych. Natomiast sam korzeń obecnie nie jest już tak popularny w Europie i w tzw. krajach rozwiniętych. A to właśnie dzięki niemu pokrzywa zasłynęła w czasach, kiedy ludzie zaczęli świadomie ją wykorzystywać w lecznictwie ludowym.

Obecnie trwają bardzo intensywne badania nad wykorzystaniem korzenia pokrzywy w przemyśle drobiarskim. W efekcie stworzenia nanokapsułek z tego surowca (w ilości 0,02 %, 0,025%, 0,05% odpowiednio do wzrostu początkowego, hodowlanego i wykańczającego) obserwuje się większy przyrost masy u grupy ptaków, które były prowadzone terapią antybiotykową.

Jeśli proces ten będzie dopuszczony do przemysłu drobiarskiego w skali światowej, możliwa będzie produkcja mięsa drobiowego o wysokiej jakości, wolnego od antybiotyków. Wyniki tych badań są obecnie wykorzystywane w przemyśle drobiarskim w Iranie.

Kolejnym przykładem są badania przeprowadzone w Nowym Jorku na 20-procentowym ekstrakcie metanolowym z korzeni pokrzywy. Wpłynął on bardzo dobrze na aktywność proliferacyjną ludzkich komórek nabłonka gruczołu krokowego. Wyniki są obiecujące zarówno w modelu in vivo, jak i in vitro. Wyraźnie wskazuje to na biologiczny istotny wpływ związków obecnych w ekstrakcie.

Pokrzywa zwyczajna-korzeń stosuje się w postaci ekstraktu w leczeniu hormonalnym, przy zaburzeniach prostaty, przeciwwirusowo, przeciwdrobnoustrojowo, przeciwwrzodowo, przeciwbólowo i przeciwutleniająco. Są to właściwości obecnie potwierdzone i wskazane w badaniach in vitro.

Efekt zdrowotny związany jest głównie z ftoestrogenami. Są to związki o strukturze podobnej do estrogenu i antyestrogenu. Ekstrakt z korzenia pokrzywy może być bardzo przydatny w problemach z żywotnością plemników, z zajściem w ciążę, czy wytwarzaniem testosteronu.

Ekstrakt z korzenia ma również pozytywny wpływ na leczenie łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. W Iranie zostały przeprowadzone badania na temat wpływu ekstraktu korzenia pokrzywy na strukturę jąder i spermatogenezę. Badania na kilku grupach szczurów wykazały istotny wzrost poziomu testosteronu.

Mimo że już wiadomo, jak liczne właściwości zdrowotne posiada korzeń pokrzywy, wciąż trwają badania nad tym surowcem. Odkrywają one coraz nowsze obszary, na które wpływ mają związki w nim zawarte.

Metody chromatografczne, spektroskopowe, GC-MS, przy pomocy detektora UV, przy pomocy metod analitycznych ukazują wspaniałe struktury związków fenolowych. To właśnie one mają pozytywny wpływ na choroby serca, nadciśnienie tętnicze, stany zapalne, choroby pasożytnicze, zaburzenia somatyczne, leczenie stanów cukrzycowych, dolegliwości reumatyczne, działanie moczopędne (badania w Turcji).

Właściwości korzenia pokrzywy częściej wykorzystuje się w krajach wschodnich, tam też prowadzi się najwięcej badań. Chociaż ich wyniki bardzo wyraźnie pokazują pozytywny wpływ tego surowca na cały organizm, często w krajach europejskich lekceważy się go. Podobnie dzieje się z innymi surowcami. Może przykład korzenia pokrzywy i jego właściwości będą dla Państwa zachętą do stosowania produktów zielarskich w codziennym życiu.

Tekst: mgr inż. Joanna Śledziona
dietetyk, zielarz–fitoterapeuta, technolog żywności,
towaroznawca żywności.
www.fitlinefood.pl/ asia@fitlinefood.pl/

Fot. Adobe Stock

Przeczytaj również: Fitoterapia – starsza siostra współczesnej farmacji