Wawrzyn szlachetny jako źródło surowca leczniczego
3 listopada 2020
Podłużny, skórzasty i niezwykle wonny liść wawrzynu szlachetnego (Laurus nobilis), nazywa się potocznie laurowym lub bobkowym. Słynie przede wszystkim jako przyprawa o przyjemnym aromacie i korzennym smaku. Za cechy te odpowiadają olejki eteryczne, garbniki i związki goryczowe. Okazały się one na tyle cenne, że z powodzeniem stosować można wawrzyn w ziołolecznictwie jako skuteczny środek na różne dolegliwości.
Wawrzyn (Laurus Nobilis) to wiecznie zielona roślina z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae), pochodząca z Azji Mniejszej; powszechna na obszarach śródziemnomorskim i czarnomorskim. Uprawia się go w strefach klimatu tropikalnego i ciepłego, m.in. w obu Amerykach, Afryce i Australii. Może mieć postać krzewu o wysokości od kilku do 20 cm albo drzewa dorastającego do 10‒12 m. W formie dzikiej osiąga wysokość do 18 m i żyje ponad 100 lat. Przyprawą i surowcem leczniczym są przede wszystkim liście, wykorzystuje się także owoce wawrzynu (jagody), szczególnie zawarty w nich olejek eteryczny o balsamicznym aromacie. Liście zbiera się latem, a owoce jesienią.
Kiedy wawrzyn zbierał laury
Liście wawrzynu, zanim stały się popularną przyprawą, pełniły wyjątkową funkcję. W starożytnych Grecji i Rzymie używano ich do obrzędów oczyszczenia fizycznego oraz duchowego. Wieńcem laurowym nagradzano bohaterów, triumfujących wodzów i zwycięzców igrzysk sportowych. Były więc gałązki laurowe pierwowzorem królewskiej korony. Wawrzyn stanowił też symbol czystości, triumfu, mądrości i natchnienia poetyckiego, stał się atrybutem m.in. Artemidy, Dionizosa i Apolla. Dobra sława drzewa laurowego miała prawdopodobnie źródło w mitologii greckiej, a dokładnie w historii pięknej nimfy Dafne (gr. dáphnē ‘laur’). Została zamieniona w wawrzyn i w ten sposób uwolniła się od niechcianej miłości Apollina.
Magiczne liście
Uważano ponadto, że roślina ta strzeże przed zarazą, zgnilizną i złymi mocami. Sam cesarz Tyberiusz nosił wieniec upleciony z gałązek przestępu (Bryonia) i wawrzynu, mający podobno chronić władcę przed uderzeniem pioruna. Również pod wpływem wawrzynu (palenia liści lub ich żucia), który w większych ilościach wykazuje działanie halucynogenne, delficka wieszczka Pytia wygłaszała swoje przepowiednie. Osoba otrzymująca pomyślną wróżbę mogła uwieńczyć skronie gałązkami drzewa laurowego. Za dobry znak uważano również trzask wydawany przez palone liście, natomiast więdnące drzewo bobkowe (bobkami nazywano owoce rośliny) stanowiło zły omen.
Wawrzyn odgrywał również bardzo praktyczną rolę: służył do aromatyzowania wody, którą płukano ręce podczas uczt. W średniowieczu przypisywano mu właściwości magiczne, ale też przydatny był w gospodarstwach domowych do bardziej przyziemnych celów – liście stosowano jako środek odstraszający owady.
Niedoceniona roślina lecznicza
W tradycji kulinarnej liście laurowe stosowane są jako przyprawa, która ma jednak dodatkowe zadania. Wspomaga trawienie, redukuje wzdęcia i niestrawność, a dzięki właściwościom moczopędnym wspomaga oczyszczanie organizmu. Coraz więcej badań naukowych potwierdza właściwości lecznicze wawrzynu. Jego popularność wśród zwolenników naturalnych terapii w ostatnich latach wyraźnie wzrasta.
Co kryje w sobie wawrzyn? Najcenniejszy jest olejek eteryczny (1-3%). Olejek laurowy – Oleum Lauri zawiera cineol, linalol, eugenol, kostunol, geraniol, pinen, felandren, terpineol. Poza tym w surowcu znaleźć można flawonoidy, lignany, pektyny, składniki mineralne, monoterpeny, laktony seskwiterpenowe, alkaloidy izochinolinowe i alkohol mirycylowy. Monoterpeny i laktony seskwiterpenowe wykazują działanie rozkurczowe, przeciwbakteryjne i wspomagające pracę układu pokarmowego, zapobiegając niestrawności i wzdęciom.
Działanie
Wodne i alkoholowe wyciągi z liści laurowych pobudzają krążenie krwi, poprawiają ukrwienie mózgu i krążenie w kończynach. Działają żółciopędnie, żółciotwórczo i rozkurczowo. Wyciągi z wawrzynu hamują rozwój bakterii i grzybów. W medycynie naturalnej wywar z liści laurowych stosuje się między innymi jako środek: detoksykujący, moczopędny, obniżający poziom cukru we krwi, wspomagający pracę wątroby. Olejek laurowy coraz częściej polecany jest na bóle reumatyczne, przygotowuje się z niego również maści. Ciekawą propozycją na rynku są preparaty łączące olejek laurowy i kurkumowy jako suplement o właściwościach rozgrzewających i odprężających, odżywiający układ chrzęstny i kostny. Z kolei żele i maści z dodatkiem olejku przynoszą ulgę w problemach skórnych, oczyszczają, nawilżają i regenerują naskórek.
Na temat leczniczych właściwości wawrzynu czerpać można również z tradycji ajurwedy. Według niej liście rośliny mają działanie rozgrzewające, poprawiają trawienie, regulują pracę żołądka, mają też działanie uspokajające, przeciwgrzybicze i odkażające. Wskazania do ich użycia to m.in. wzdęcia, niestrawność, zatrucia, brak apetytu, uszkodzenia i stany zapalne stawów, a także miejscowo na choroby skóry i bóle stawów. Owoc wykazuje działanie przeciwreumatyczne, polecany jest m.in. w chorobach tkanki łącznej i fibromialgii.
Bobkowe kuracje
- na stawy – 5 g liści należy zalać 300 ml wody, gotować całość przez ok. 5 min, a następnie przelać do zamykanego naczynia i odstawić na 5 godz. Wywar z liści laurowych wcierać w bolesne miejsca.
- naturalne wybielanie zębów – należy skruszyć liście laurowe na drobny proszek i nacierać nim zęby jak pastą. Stosować 2 razy w tygodniu.
- likwidowanie wszy – 50 g pokruszonych liści wsypać do 400 ml wody i gotować, aż pozostanie 100 ml płynu. Wcierać we włosy.
- przyspieszenie wzrostu włosów i pozbycie się łupieżu – 4 liście zalewamy 1 szklanką wrzątku, parzymy pod przykryciem ok. 30 min. Kiedy wystygnie, wcieramy w skórę głowy.
- tonik oczyszczający na problemy skórne – 1 łyżkę suszonych liści zalać 1 szklanką wody, zagotować, pozostawić do wystudzenia – przy problemach z trądzikiem przemywać skórę dwa razy dziennie.
Uwaga
Mimo wielu zalet liści laurowych, pamiętajmy o przeciwwskazaniach. Kuracji liściem laurowym nie powinno się łączyć z lekami przeciwbólowymi i lekami nasennymi. U osób wrażliwych po zastosowaniu olejku laurowego lub silniejszych wywarów mogą wystąpić podrażnienia skóry, a nawet silne reakcje skórne.
Tekst: oprac. red.
fot. Pixabay
Przeczytaj również:
