Przyprawy korzenne
31 października 2020
Przyprawy korzenne nadają potrawom i napojom specyficzny zapach i smak. Korzystając z dostępnych na wyciągnięcie ręki zdrowotnych pomocników, jak aromatyczne, rozgrzewające przyprawy, nie pozostaje nic innego niż cieszyć urokiem jesiennych i zimowych dni. Czego serdecznie Państwu życzę!
Anyż gwiazdkowaty
Drzewo anyżu gwiazdkowatego (zwanego także badianem prawdziwym) pochodzi z Chin, ale obecnie pozyskiwany jest głównie z upraw w Azji Południowo-Wschodniej. Nazwa pochodzi od niezwykle charakterystycznego kształtu owoców – w postaci gwiazdek właśnie. Głównym składnikiem owocu jest olejek eteryczny zawierający do 90% anetolu – związku fenolowego. Co ciekawe, jest on identyczny z olejkiem anyżowym uzyskiwanym z europejskiego biedrzeńca anyżu.
Do kompletu tworzącego bukiet zapachowy należą także limonen, safrol, pinen, p-cymen i cyneol. Owoce anyżu gwiazdkowatego mają właściwości rozkurczowe, bakteriobójcze oraz pobudzają wytwarzanie soków trawiennych. Ponadto, podobnie jak i anyż europejski, działa przeciwskurczowo, zmniejsza wzdęcia i zapobiega nadmiernej fermentacji w jelitach.
Kardamon malabarski
To bylina rosnąca w stanie naturalnym w lasach tropikalnych Indii. Ze względu na swoją popularność jest uprawiana w wielu krajach azjatyckich. Surowcem przyprawowym, a jednocześnie leczniczym są nasiona wraz z owocnią. Olejek eteryczny złożony m.in. z 1,8- cyneolu, limonenu, sabinenu, borneolu i alfa-terpineolu sprawia, że kardamon uznawany jest za jedną z najwykwintniejszych potraw, a jednocześnie służy zdrowiu. Wspomniany olejek pobudza trawienie, działa ożywczo, pobudzająco i wiatropędnie. Znany jest także jako afrodyzjak. Ma charakterystyczny zapach i słodki, silnie korzenny palący smak. W kuchni stosowany jest przede wszystkim do curry, pierników, kompotów, kawy, potraw z owocami i marynat.
Kurkuma
Ostryż długi – terenem występowania tej rośliny, która dostarcza niezwykle cennego kłącza, są Indie i Chiny. Kurkuma jest głównym składnikiem curry, nadając całej potrawie charakterystyczny zapach, smak i wyjątkową barwę. Podstawowy składnik aktywny w kurkumie to olejek eteryczny zawierający ketony seskwiterpenowe oraz kurkuminę i dezmetoksykurkuminę. Ma właściwości silnie żółciopędne oraz bakteriostatyczne i fungistatyczne oraz rozkurczowe i przeciwzapalne.
Goździkowiec korzenny
Drzewo goździkowca pochodzi z … Wysp Goździkowych. Surowcem przyprawowym i leczniczym są kwiaty goździkowca, a dokładniej ich całkowicie wykształcone lecz nie rozwinięte pąki kwiatowe. Jest to niezwykle cenna przyprawa aromatyczno – konserwująca, pobudzająca apetyt i przyspieszająca trawienie. Głównym składnikiem jest olejek eteryczny zawierający 95% eugenolu – związku o właściwościach bakteriobójczych i odkażających. Goździki jako przyprawę stosuje się głównie do kompotów, marynat, ciast, herbat korzennych, grzanego wina i ponczu oraz do pierników.
Wanilia płaskolistna
Roślina ta pochodzi z Centralnej Ameryki i należy do storczykowatych. Wanilia jest wiecznie zielonym pnączem, epifitem nadrzewnym. Człowiek wykorzystuje dojrzałe długie owoce, które uzyskują charakterystyczny waniliowy zapach po procesie suszenia i fermentacji. Całość zabiegów jest objęta pilnie strzeżoną tajemnicą wytwórców. Główną substancją jest wanilina, występująca pierwotnie w formie glikozydowej.
Na całość aromatu składają się także liczne alkohole i estry aromatyczne. Ze względu na właściwości wanilii, ludność Ameryki Środkowej używała jej jako leku zwalczającego strach, wzmacniającego serce oraz poprawiającego samopoczucie. W Europie uważana jest także za afrodyzjak. Laski wanilii tak często kupowane na święta znajdą się w takich potrawach, jak ciasta, desery, kompoty, nalewki, lody, czekolady i w cukrze waniliowym. Ponadto, znajdziemy ją także w lekach, gdzie stosowana bywa do poprawy smaku i zapachu, a nawet w tytoniu, gdzie jest składnikiem mieszanek aromatyzujących.
Cynamonowiec cejloński
Znany jest jako cynamon. Pochodzi z Cejlonu, ale uprawia się go także w Azji, Ameryce Południowej i na Antylach. Surowcem jest kora, stosowana jako przyprawa oraz w lecznictwie. Zawiera ona 0,8% olejku eterycznego, garbniki i związki śluzowe. Ze względu na właściwości, wyciągi z kory stosuje się przy zaburzeniach trawiennych, braku łaknienia, wzdęciach i stanach skurczowych. Niewielkie dawki są polecane przy normowaniu poziomu cukru we krwi. Olejek ma także działanie grzybo- i bakteriobójcze. Stosowany wewnętrznie zapobiega zatruciom. Kora cynamonu jest składnikiem kadzideł i mieszanek zapachowych oraz stanowi nieodłączny element Bożego Narodzenia. Laski kory są używane do dekoracji choinki, nadając jej wyjątkowy świąteczny zapach.
Tekst: Joanna Nestorowicz – Kiegiel
Instytut Zielarstwa Polskiego i Terapii Naturalnych
fot. Pixabay
Przeczytaj również: Jesienne korzenie pełne bogactwa
