Wielki powrót rukwi wodnej

Rukiew wodna  (Nasturtium officinale) znana była już w starożytności – ówcześni mieszkańcy Rzymu znali jej cudowne właściwości. To jedna z tych roślin, które były bardzo popularne dawniej, a dziś znów wracają na salony!

Kolejny przykład superfood przed nami. Jest to okaz z rodziny kapustowatych, ale nie mylmy jej z pieprzycą siewną, potocznie nazywaną rzeżuchą gorzką. W Polsce można ją spotkać tylko w zachodniej części kraju. Porasta brzegi rzek, gdyż lubi wysoką wilgotność.

Podlega częściowej ochronie, dlatego okazy w naturze lepiej podziwiać, a nie zrywać. Roślinę można łatwo zasiać z nasion lub sadzonek i posadzić we własnym ogrodzie! Jest pełna wartości odżywczych, bywa wykorzystywana w medycynie alternatywnej. Rukiew pod względem wartości odżywczych wyprzedziła nawet brokuł i jarmuż!

Wygląd rukwi wodnej

Rukiew wodna ma wzniesiony, a zarazem delikatnie pokładający się pokrój. Łodyga jest drobna, pusta wewnątrz. Osiąga 50-90 cm wysokości, okazy ogrodowe są przeważnie niższe. System korzeniowy ma wiązkowy, a korzonki drobne i małe – roślinę bardzo łatwo wyciągnąć z podłoża. Jest to gatunek wieloletni, dlatego z powodzeniem można się nią cieszyć w następujących po sobie sezonach.

Liście są ciemnozielone, nieparzystopierzastozłożone, kształty lisków mogą być różne: owalne, jajowate, piłkowane, karbowane. Kwitnie od czerwca do września, wszystko zależy od warunków pogodowych. Kwiaty są drobne, w kolorze białym, dość typowe dla roślin z rodziny kapustowatych. Jesienią w miejscu kwiatów pojawiają się owoce – łuszczyna z wypukłymi klapami.

Uprawa i pielęgnacja

Rukiew wodna może być uprawiana zarówno bezpośrednio w gruncie, jak i w doniczce na balkonie czy tarasie. Najlepiej czuje się w miejscu słonecznym i półcienistym. Nie ma wysokich wymagań glebowych, dlatego sprawdzi się podłoże średnio żyzne.

Rukiew bardzo dobrze czuje się w miejscu podmokłym, a nawet okresowo zalewanym. Powinniśmy to wykorzystać, gdyż niewiele jest roślin, które lubią takie miejsca. Co więcej w uprawie pojemnikowej nie możemy zapominać o regularnym podlewaniu. Bardzo łatwo się rozmnaża z nasion, samoczynnie lub przez sadzonki pędowe, które ukorzeniamy np. w szklance z wodą.

Pamiętajmy – nasiona do wysiewu pozyskujmy ze sprawdzonych, atestowanych źródeł, by unikać zawleczenia do ogrodu chorób i szkodników. Co więcej, nasiona od renomowanych producentów wyróżniają się wysoką siłą kiełkowania. Ta jednak po latach przechowywania maleje, dlatego wiek nasion może być też przyczyną słabego kiełkowania. Przed wysiewem nasiona najlepiej jest namoczyć. Roślina kiełkuje po ok. 8-12 dniach, natomiast w pełni dojrzała jest po ok. 40-50 dniach.

Rukiew wodna sprzedawana jest też w doniczkach, np. w marketach, tak jak bazylia czy mięta. Można kupić ją również w pęczkach. Takie pędy najlepiej trzymać w lodówce zwilżone zimną wodą.

Zastosowanie

Rukiew wodna to roślina, którą z powodzeniem można wykorzystać jako okaz ozdobny w ogrodzie.  Lubi miejsca wilgotne, które są trudne do obsadzenia i dlatego warto wziąć ją pod uwagę, jeśli mamy takie zakątki w ogrodzie. Tworzy dość szybko zwarty pokrój, który zakryje mało atrakcyjne miejsca. Łatwo się rozmnaża, do tego sama się rozsiewa, więc warto kontrolować jej ekspansywność. Jasne kwiaty latem prezentują się bardzo atrakcyjnie i oczywiście przyciągają owady.

Jeśli stosujemy się do ekologicznej uprawy w ogrodzie, można wykorzystać jej walory zdrowotne. Rukiew wodna jest rośliną, której liście są jadalne – starajmy się zbierać ją tylko z miejsc sprawdzonych, z dala od ruchliwych ulic.  W stanie dzikim również nie należy jej zbierać gdyż podlega ochronie.

Według badań rukiew wodna to jedno z najzdrowszych znanych obecnie warzyw. Zawiera witaminę C, A, E, B6, K, kwas foliowy, żelazo, magnez, fosfor, potas, sód, cynk, wapń. Nie brakuje w niej również glikozydów i flawonoidów. Roślina uznawana jest za niezwykle dietetyczną  w 100 g liści ma tylko 11 kalorii. Zawiera m.in. izotiocyjaniany, które hamują rozwój komórek nowotworowych, głównie nowotworów: piersi, żołądka, płuc i prostaty. Bogaty skład warto wykorzystać w leczeniu awitaminozy.

Roślina posiada większe podkłady witaminy C niż cytrusy, wspomaga więc leczenie przeziębienia, ma też działanie uodporniające organizm. Beta karoten wpływa z kolei na zdrowy i młody wygląd skóry. Nie bez przyczyny roślina ta nazywana jest eliksirem młodości. Nie ulega wątpliwości, że dzięki powyższym wartościom odżywczym rukiew wodną warto wykorzystać w kuchni. Roślina ma wyrazisty pieprzowy smak z dodatkiem słodyczy. Najlepiej smakuje do sałatek, na kanapki lub jako dodatek do smoothie. Idealnie współgra z orzechami, pomidorami, bazylią, mięsem.

Pesto z rukwi wodnej

– dwie garście liści rukwi wodnej

– ½ szklanki oliwy

– 5 łyżek nasion słonecznika lub dyni

– sól, pieprz

– opcjonalnie ząbek czosnku

Liście dokładnie myjemy i wsypujemy do wysokiego naczynia. Nasiona prażymy na suchej patelni i dodajemy je do rukwi razem z oliwą, którą dolewamy partiami. Całość miksujemy, doprawiamy do smaku. Jeśli lubimy pikantniejsze potrawy, do mieszanki można dodać ząbek czosnku. Takie pesto świetnie smakuje z makaronem, a także na kanapki czy jako dip do warzyw.

Smoothie z rukwią wodną

– kilka garści rukwi wodnej

– banan

– awokado

– kilka gałązek pietruszki

– opcjonalnie ananas

Wszystkie składniki miksujemy blenderem,  podajemy z kostkami lodu.

Sałatka z rukwią wodną

– trzy garście liści rukwi wodnej

– jedna garść rukoli lub roszponki

– filetowane cząstki grejpfruta lub pomarańczy

– 100 g mozzarelli

– miód, oliwa, sól, pieprz

Wszystkie listki dokładnie myjemy i wkładamy do miski. Następnie dodajemy owoce i pokrojoną na kawałki mozzarellę, dokładnie mieszamy. Dresing wykonujemy z łyżki oliwy, ½ łyżeczki miodu, szczypty soli i pieprzu. Sałatka najlepiej smakuje schłodzona.

Tekst: Martyna Cieślińska

Fot. Pixabay

Przeczytaj również: Borówka amerykańska i jagoda kamczacka. Potęga superfood.

Gemmoterapia, czyli skarby przedwiośnia