Zioła w kamicy dróg żółciowych

15 listopada 2020

Przyczyną powstania złogów i kamieni cholesterolowych (co najmniej 80% cholesterolu) bądź bilirubinowych (bilirubinian wapnia i węglan wapnia) w drogach żółciowych jest zaburzenie ilości fosfolipidów i kwasów żółciowych w żółci. A one zapewniają jej fizjologiczną funkcję – emulgowanie tłuszczów, umożliwiające ich trawienie przez lipazę oraz wchłanianie witamin i związków lipofilnych.

Wśród pierwotnych przyczyn, które do końca nie zostały wyjaśnione, należy wymienić: wiek – nawet 25% osób po 70 r. ż. cierpi na kamicę, płeć żeńską i szczególnie liczne ciąże. Wychudzenie, fatalne nawyki żywieniowe, w tym częste i intensywne odchudzanie lub znaczna otyłość oraz stosowanie niektórych leków, szczególnie przyjmowanie estrogenów (antykoncepcja hormonalna) i fibratów (hipercholesterolemia i hiperlipidemia) może przyczynić się do powstania złogów w dogach żółciowych.

Kamica często towarzyszy poważnym uszkodzeniom wątroby, stłuszczeniu, alkoholowemu uszkodzeniu wątroby i marskości. Leczenie farmakologiczne polega na przyjmowaniu kwasu dehydroholowego, ursodeoksycholowego czy chenodezoksycholowego. Przydatny jest, obchodzący w tym roku 60. urodziny Raphacholin oraz takie produkty lecznicze jak Cynarex, Cynarein i Boldaloin.

Choroba może przebiegać bezobjawowo, dawać nieswoiste objawy, takie jak nudności, niestrawność, zaparcie lub biegunka, wzdęcia, utrata apetytu lub z typowymi atakami kolki wątrobowej. Obecnie diagnostyka nie sprawia żadnych problemów, gdyż złogi i kamienie są widoczne w badaniu USG.

Nieoperacyjne leczenie kamicy polega na wprowadzeniu odpowiedniej, lekkiej diety z rozsądną ilością oliwy z oliwek w miejsce innych tłuszczów. Oprócz tego stosowania leków zaleconych przez lekarza i leków rozkurczowych. Przy silnych bólach pacjent musi wiedzieć, że leki przeciwbólowe zawierające kodeinę i inne opiaty są przeciwwskazane! Bardzo istotne jest usunięcie lub jednoczesne leczenie chorób współistniejących, wspomnianych powyżej.

W tym miejscu chciałbym przypomnieć, że oliwa, ze względu na zawartość ponad 83% kwasu olejowego, jako jedyny taki tłuszcz naturalny, może być polecana w celu usunięcia mniejszych kamieni w dawkach od 20 do 50 ml przez 3-4 dni wieczorem i po przyjęciu 40-80 mg drotaweryny, powtarzając po kilku dniach. Natomiast błędny jest krążący pogląd, że ma to być jednorazowo… szklanka oliwy! Prawdopodobnie wziął się on z zapisu recepty zamieszczonej w „Ziołolecznictwie”, w której 200 ml to całkowita ilość przeznaczona na jedną turę leczenia.

Ważne miejsce w leczeniu i zapobieganiu nawrotom kamicy zajmuje fitoterapia, którą należy prowadzić z wnikliwą znajomością działania i interakcji surowców ziołowych. Dobrym i znanym przykładem są dwa gatunki ostryżów, z których ostryż długi Curcumae longae rhizoma, choć ma silne własności żółciotwórcze, może, w dawkach terapeutycznych, wywołać skurcz pęcherzyka i jest w kamicy absolutnie przeciwwskazany.

Ostryż jawajski Curcumae javanicae rhizoma ma jednocześnie działanie rozkurczowe. W kompozycji z innymi ziołami może być cennym lekiem wspomagającym tudzież przyprawą do cięższych, tłustych dań. Przyprawy, takie jak majeranek, estragon, rozmaryn, kminek, kolendra, pieprz czarny, długi i syczuański, szałwia i mięta w dowolnych kombinacjach winny być obecne w potrawach. Herbatki z dziurawca, krwawnika, mięty, lipy czy owoców róży to najlepsze napoje do posiłku. Stanowczo nie należy sięgać po zimne napoje, lody i desery z owoców drobnopestkowych.

Planując kompozycję ziołową, musimy uwzględnić po pierwsze działanie rozkurczowe, a po nim dopiero żółciotwórcze i żółciopędne. Surowce o takich właściwościach stanowią basis receptury. Uzupełniają je zioła przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwzdęciowe i łagodnie uspokajające  – surowce uzupełniające. Jeśli zachodzi taka potrzeba, dodajemy surowiec rozwalniający lub przeciwbiegunkowy. Wiele ziół w swym składzie chemicznym posiada kilka z wymienionych działań jak:

ziele dziurawca

korzeń mniszka

kwiat kocanek piaskowych

ziele dymnicy

korzeń cykorii podróżnika

liść mięty pieprzowej

ziele glistnika (uwaga, silnie działający; ostatnio pojawiły się liczne zastrzeżenia!)

– do kompozycji używamy co najmniej dwóch z ww.

 

żółciotwórcze i żółciopędne:

liść bobrka

owoc róży bez nasion

ziele drapacza lekarskiego, bożego drzewka, szanty, pięciornika gęsiego, mniszka

kora kruszyny i szakłaku (również przeczyszczające)

– do kompozycji jeden lub dwa

 

rozkurczowe i przeciwzapalne:

kwiat lub ziele krwawnika

koszyczek rumianku

kłącze tataraku

szyszkojagoda jałowca

– jeden z surowców

 

wiatropędne i rozkurczowe:

owoc kolendry, kminku, kopru włoskiego

liść szałwii (głównie jako przeciwbakteryjny, nie dłużej niż 2-3 tygodnie)

ziele tymianku i macierzanki

 

łagodnie uspokajające:

liść melisy

kwiat lipy

szyszki chmielu

– po jednym z obu powyższych grup jako uzupełnienie.

Dla przypomnienia: w każdej porcji jednorazowej powinna być ilość surowca zapewniająca jego działanie farmakologiczne. Układając kompozycję, trzeba wziąć pod uwagę takie cechy farmakognostyczne, jak ciężar właściwy. Kwiat kocanki jest „lekkim” ziołem, zajmuje dużą objętość, a owoce i korzenie „ciężkimi”. Po zmieszaniu mogą wystąpić pewne problemy. Rozwiązujemy je zgodnie z zasadami sztuki aptekarskiej, np. przez ułożenie dwóch mieszanek. Zioła zalecamy w postaci odwaru, ciepłe, między posiłkami.

Leczenie kamicy żółciowej jest przykładem dużego znaczenia fitoterapii, a dobra i pełna opieka nad pacjentem z naszej strony i jego zdyscyplinowanie mogą dać dobre efekty.

*Piśmiennictwo u autora (43 pozycje)

Tekst: mgr farm. Zbigniew Skotnicki

fot. Pixabay

Przeczytaj również: Niepokalanek – nie tylko dla kobiet

Dodaj komentarz