Koper – naturalny „wzmacniacz smaku”
15 września 2023
Dodajemy go do sałatek, posypujemy ziemniaki, wykorzystujemy do zup, sosów, marynat. Koper ogrodowy należy do najpopularniejszych roślin przyprawowych w Polsce – zazwyczaj korzystamy z młodych aromatycznych pędów, ale wyrośnięte łodygi, kwiaty i nasiona również znajdują zastosowanie i w kuchni, i w ziołolecznictwie.
Koper ogrodowy jest jednoroczną rośliną z rodziny selerowatych (Apiaceae), dorastającą do 120 cm. Liście są trzykrotnie pierzaste, o nitkowatych odcinkach, a kwiaty małe, żółte, zebrane w płaskie baldachy. Surowiec przyprawowy i leczniczy stanowią owoce (spłaszczone rozłupki) oraz ziele. Liście zbiera się wiosną lub latem przed kwitnieniem, a nasiona w miesiącach letnich, gdy są dojrzałe.
Koper zawiera olejek eteryczny, sole mineralne: wapń, żelazo i fosfor, witaminy D, E, K, B1, B2, B6, B12, H oraz duże ilości witaminy C. Owoce mają lekko pikantny smak i korzenny aromat, a pierzaste gałązki charakteryzują się delikatnym, orzeźwiającym i nieco cytrynowym smakiem i zapachem.
Mieszkańcy starożytnej Babilonii uprawiali koperek prawdopodobnie ponad 2000 lat p.n.e., roślina znana była także Asyryjczykom. Dla starożytnych Rzymian ziele to stanowiło symbol siły i witalności, być może dlatego wchodziło w skład posiłków podawanych gladiatorom.
W średniowieczu wierzono, że koper ma właściwości magiczne, m.in. chroni przed złymi mocami, odgania złe sny i nasila działanie napojów miłosnych.
Rzymscy legioniści przyczynili się do popularyzacji kopru, który, poprzez Anglię i Niemcy, przybył także do Polski i w XVII stuleciu był już powszechnie stosowany zarówno w ziołolecznictwie, jak i w kuchni (pisał o tym w 1613 r. znany zielarz Szymon Syreniusz).
Koperku używa się w kuchni najczęściej w postaci świeżych gałązek, można go również suszyć, zamrażać lub konserwować w soli. Świeże liście pasują do sałatek, potraw z ziemniaków, wielu zup i dań rybnych. Sos koperkowy jest popularnym dodatkiem do pulpetów, jaj, drobiu, owoców morza i ryb. Ziele to doskonale komponuje się także z różnymi koktajlami warzywnymi i mlecznymi, a także z sosami na bazie jogurtu naturalnego, śmietany lub oliwy.
Pędy wraz z baldachami kwiatów lub owoców używane są do kwaszenia i marynowania warzyw, szczególnie ogórków.
Koperkiem można przyprawiać mięso mielone, zasmażaną i gotowaną kapustę, twaróg, omlety, sosy podawane na zimno i na ciepło. Liśćmi zdobi się również przekąski w galaretach, sałatki, jajka i wędzonego łososia. Kopru nie powinno się gotować dłużej niż kilka minut, ponieważ traci wtedy swój charakterystyczny smak, najlepiej dodawać go do gotowej potrawy lub pod koniec jej przyrządzania.
Jako surowiec leczniczy koper jest wykorzystywany zarówno w postaci sproszkowanych nasion, jak i naparu z liści. Ziele stosuje się jako naturalny środek moczopędny, używa się go ponadto w przypadku kolki, w problemach z trawieniem i wzdęciach. Zawarty w koperku olejek eteryczny wpływa na lepsze wydzielanie soków żołądkowych i przyswajanie pokarmów. Koper jest łatwy w uprawie. Warto posiać go w ogródku, by mieć pod ręką świeże i ekologiczne gałązki tego zioła.
DIP KOPERKOWY
Składniki:
300 ml jogurtu typu greckiego
2 łyżki kwaśnej śmietany
2 ząbki czosnku
1 pęczek koperku
Sól, kolorowy pieprz
Przygotowanie:
Czosnek zmiażdżyć. Koperek posiekać.
Połączyć ze sobą wszystkie składniki, doprawić solą i pieprzem, dokładnie wymieszać. Schłodzić.
TATAR Z ŁOSOSIA
Składniki:
50 dag filetu z łososia
2 cebule
1 pęczek koperku
4 łyżki oleju z pestek winogron lub oliwy z oliwek
sok z 1 cytryny
2 łyżki kaparów
sól, pieprz
Przygotowanie:
Łososia opłukać, osuszyć, obrać ze skóry, posiekać. Cebule obrać, pokroić w bardzo drobną kostkę, posolić, ugnieść widelcem. Koperek posiekać.
Rybę przełożyć do szklanego naczynia, dodać sok z cytryny, sól, pieprz, olej, starannie wymieszać. Warstwę łososia posypać cebulą i koperkiem, przykryć folią i odstawić na 12 godz. do lodówki. Przekąskę podawać ozdobioną kaparami.
Tekst: oprac. red.
Fot. Pixabay
Przeczytaj również: Bez pieprzu ani rusz
