Miodunka w ogrodzie i w domowej apteczce

W naszym kraju istnieje kilka gatunków miodunki, najpopularniejsza jest jednak miodunka plamista (Pulmonaria officinalis), nazywana również lekarską. Jest to roślina, która posiada duże walory ozdobne i lecznicze. Od lat wybierano ją do ogrodów, szybko rośnie i ładnie się krzewi, do tego nie jest trudna w uprawie.

Pochodzenie i wygląd

Miodunka plamista, należąca do rodziny ogórecznikowatych, inaczej nazywana jest płucnikiem. Pochodzi z Europy i rejonów Kaukazu, w naszym kraju występuje głównie w części zachodniej. Miodunka zaliczana jest do bylin, czyli roślin wieloletnich, niskich. Średnio osiąga do 30 cm wysokości. Roślina przybiera rozetowy pokrój, posiada zielone szeroko-lancetowate liście, ostro zakończone. Górna strona blaszki liściowej jest nakrapiana jaśniejszymi, srebrnymi plamkami. Liście rozwijają się równo z kwiatami od marca.

Kwiaty u miodunki są czerwone, a z czasem stają się fioletowe, małe, o dzwonkowatym kształcie. Zebrane w luźne baldachy, są silnie miododajne, co przyciąga wiele owadów. Roślina ma system korzeniowy w postaci kłączy. Dość łatwo rozmnaża się przez podział rośliny, co za tym idzie w łatwy sposób możemy się nią podzielić np.
z sąsiadem. Kilkuletnie miodunki mogą słabiej kwitnąć – to znak dla nas, że okaz się starzeje i aby go utrzymać, warto rozmnożyć go przez podział.

Uprawa i pielęgnacja

Roślina najlepiej czuje się w miejscu półcienistym. W całkowitym cieniu bardzo słabo kwitnie, natomiast w dużym słońcu kolor kwiatów będzie bledszy. Zachowanie półcienistego stanowiska jest kluczowe w uzyskaniu pięknych okazów. Podłoże powinno być umiarkowanie żyzne, przepuszczalne i lekko kwaśne. Najlepiej zastosować podłoże gliniasto-piaszczyste i zmieszać ziemię ogrodniczą z korą, która obniża pH gleby.

Miodunka plamista jest gatunkiem mrozoodpornym. Okrywać powinno się na zimę tylko młode okazy w pierwszym i drugim roku po posadzeniu. Można okrywać je igliwiem. Podłoże powinno być stale wilgotne, nie toleruje długo okresowych suszy. Jeśli nastaje długotrwała susza, należy rabaty z miodunką regularnie podlewać.

W utrzymaniu wilgotności podłoża pomaga np. ściółkowanie, kora czy agrowłóknina. Roślina nie wymaga nawożenia, raz na jakiś czas można opcjonalnie podsypać ją kompostem. Miodunka bardzo dobrze radzi sobie w naszym klimacie, jeśli zapewnimy jej odpowiednie warunki siedliskowe, to będzie odwdzięczała nam się pięknym plonem!

Wykorzystanie

Jest to roślina, która idealnie sprawdzi się do uzupełnienia miejsca w Twojej rabacie! Sprawdzi się w ogrodach o typie wiejskim, leśnym, tam gdzie nie ma sztywnie wyznaczonych ścieżek i idealnie przystrzyżonych trawników. Miodunka plamista dobrze wygląda w towarzystwie paproci, żurawek, host. Dzięki bujnym pędom zyskała miano rośliny okrywowej. Roślina posiada wiele cennych właściwości leczniczych, także szeroko wykorzystywana jest
w ziołolecznictwie jako składnik, naparów, odwarów, maści itp.

Właściwości lecznicze miodunki plamistej

Jest bogatym źródłem wielu makro- i mikroelementów, np.:

• Witaminy (A,C, D, E)
• Antocyjany
• Flawonoidy
• Związki fenolowe
• Krzemionka
• Saponiny
• Śluz
• Lignany
• Kwas rozmarynowy
• Garbniki

Zdrowszy układ oddechowy

Miodunka plamista przede wszystkim łagodzi objawy związane z zapaleniem gardła, oskrzeli
i płuc. Działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i antyalergicznie. Rozrzedza wydzielinę płucną
i zwiększa odruch wykrztuśny, niweluje ból gardła. Stosuje się ją w leczeniu gruźlicy, astmy
a nawet mukowiscydozy.  Roślina przyspiesza gojenie się tkanki płucnej i zwalcza stan zapalny, dodatkowo zwiększa odporność pęcherzyków płucnych przed zanieczyszczeniem powietrza. To niezwykle istotne w dużych miastach, gdzie obniża to samopoczucie organizmu nawet u osób na co dzień nie cierpiących na choroby płuc.

Niszczenie wirusów i zwalczanie nowotworów

Badania donoszą, że miodunka może hamować działanie enzymu, który wprowadza DNA wirusa HIV do DNA człowieka. To bardzo nietypowa cecha. Ponadto miodunka hamuje rozwój komórek raka szyjki macicy, a także zmniejsza rozwój wirusa zapalenia wątroby typu B.

Mózg w dobrej formie

Witamina B i flawonoidy zmniejszają rozwój chorób Alzheimera i Parkinsona. Poprawiają koncentrację i pamięć, walcząc z rozwojem wolnych rodników, które powodują starzenie się komórek. Łagodzą też objawy nerwicy i depresji.

Przewód pokarmowy w dobrej kondycji

Miodunka plamista wspomaga leczenie wrzodów żołądka i wątroby. Łagodzi również wszelkiego rodzaju zapalenia błony śluzowej układu pokarmowego. Zmniejsza przewlekłe biegunki i działa osłonowo.

Zioło na zakrzepy

Dzięki dużej ilości krzemionki miodunka plamista przyczynia się do zwiększenia elastyczności żył
i tętnic, co zmniejsza ryzyko miażdżycy, zatorów czy nawet zawału serca. Schorzenia związane
z układem krwionośnym są bardzo powszechne, dlatego znajomość ziół, które mogą nam pomóc walczyć z tymi chorobami jest bardzo istotna.  Wg badań miodunka zawiera w swoim składzie substancje przeciwzakrzepowe i nie ma ona negatywnego wpływu na ciśnienie tętnicze.

Oczyszcza organizm

Miodunka działa moczopędnie i odtruwająco na organizm. Napary pozwalają na wiązanie
w organizmie toksyn, które są usuwane wraz z moczem. Zioło wspomaga również problemy
z układem moczowym, np. zmniejsza ryzyko wystąpienia kamieni nerkowych.

Piękna skóra, włosy i paznokcie

Miodunka plamista wykorzystywana jest również w przemyśle kosmetycznym, gdyż dzięki witaminom
i krzemionce łagodzi stany zapalne na twarzy (trądzik), oparzenia słoneczne, niweluje objawy egzemy czy wzmacnia łamliwe i osłabione włosy oraz paznokcie. Działa ściągająco i przeciwzapalnie, a także zmniejsza ilość zmarszczek.

Zarówno kwiaty jak liście surowej miodunki są jadalne, więc można dodawać je np. do sałatek czy koktajli. Same w smaku są dość mdłe, więc lepiej połączyć je z czymś kwaśnym lub słodkim.

Napar, herbata  z miodunki

Około dwie łyżeczki ziela miodunki zalewamy szklanką wrzątku i przykrywamy na około 15 min. Taki napar można pić ok. 2-3 razy dziennie, będzie on pomocny w kaszlu czy bólach gardła. Działa wykrztuśnie i przeciwzapalnie oraz regenerująco na drogi oddechowe.

Odwar z miodunki

2 łyżeczki ziela miodunki zalewamy szklanką wody i gotujemy na małym ogniu przez ok. 10 min. Po tym czasie odstawiamy do wystygnięcia. Taki odwar można pić, dozując np. kieliszkiem kilka razy dziennie, działa on łagodząco na układ pokarmowy i krążenia. Jednak można go stosować również zewnętrznie, okłady na twarz trądzikową czy problemy skórne (owrzodzenia, egzema).

Miodunka plamista to roślina, która na pewno przyda się w ziołowej apteczce. Jej cenne działanie na układ oddechowy, krwionośny czy pokarmowy udowadnia jej wartość. W dodatku jest ogólnodostępna, łatwa w uprawie i dość smaczna.

tekst: Martyna Cieślińska

Fot. Pixabay 

Przeczytaj również: Kora drzew i jej zastosowanie

Topinambur, czyli słonecznik bulwiasty